Histologji / Indi Kercor Flashcards

Eshte nje indh lidhor mjaft kompakt qe ka aftesi te mbaje nje peshe te madhe.

Ne disa kafshe psh te peshkaqeni i tere skeleti eshte i perbere nga skelet kercor kurse te gjitaret ate e gjejme ne bunde, trake,l lacing, bronke, ne epifizat e kockave, duke i bere keshtu te lemuara siperfaqet artikulare te kyceve, te vertebrave, etj.

Indi kercor e nderton kercin.

Ai perbehet nga qeliza, lenda amorfe dhe elementet fijore.

Kercet i gjejme ne organizmin e kafsheve ne tri hire: hiain, elastik dhe fijor.

Qelizat e kercit quhen kondrocite, te cilat vendosen ne lendet amorfe te disa hapesire mikroskopike qe quhen lakuntl.

Kane forme te rrumbullaket ose vezake, me madhesi 20-30 mikrometer.

Berthama ndodhet ne qender te qelizes , ajo mer formen e qelizes. Ne berthame shquhen 1-2 berthama.

Citoplazma ka veti bazofile. Ne citoplazme ka enzime si: fosfataze bazike, lipaze si dhe glikogjen. Shumohen me mitoze.

Kur ne nje lakune ka me shume se nje qelize kerocore formohen grupe qelizash qe quhen izogjene.
Qelizat e grupi izogjen formohen me ndarje mitotike te nje qelize te vetme.

Lenda amorfe se bashku me fijet kolagjene formon pjesen me te madhe te kercit. Fijet kolagjene kane te njejtin koficent te thyrjes se drites prandaj kerci ka te njejten ngjyre me ate te qelqit.

Mund te jene te tipit kolagjene ose elastik , here mbizoterojne te paret here te dytet kjo eshte varesi e tipit kercor.

Lenda amorfe permban 75% uje, NaCl, glukoze aminoglikane, kondriomukoproteine. Ketu perfshihen acidi kondriotin-sulfurik i tipit A dhe C.

Kerci nuk ka ene gjaku

Nga perikondri i cili eshte i ndertuar nga dy shtresa

1. Shtresa e jashtme ka ndertim fijor dhe permban pak qeliza ( perikondri fijor)
2. Shtresa e brendshme eshte e pasur me qeliza te padiferencuara (perikondri qelizor)

1. Kercin hialin
2. Kercin elastik
3. Kercin lidhor

Njihet ndryshe me termin indi qelqor, sepse ka ngjyren e qelqit.

Kerci hialin eshte shume i perhapur ne organizmin e kafsheve dhe njeriut. Me kete lloj kerci jane ndertuar brinjet siperfaqet artikulare te kockave, kercet e hundes, laringut, trakese, bronkeve.

Ne periudhen e hershme te jetes brenda mitrore skeleti eshte i ndertuar fillimisht prej kercit hialin dhe me zhvillimin e metejshem te fetusit ai zevendesohet nga kocka.

Ne organizmin e kafsheve te rritura takohet ne laring, trake.

Ne periferi ai rrethohet nga perikondri.

Kondrocitet vendosen ne lakunat e lendes bazale.

Qelizat shumohen me ndarje mitotike.

Ne kercin elastik nga trija elementet perberes te tij mbizoterojne fijet elastike midis tyre ka edhe pak fije kolagjene te padukshme.
Fijet elastike kalojne ne drejtime te ndryshme nderthuren midis tyre dhe marrin pamjen e nje rrjete, per kete arsye quhen edhe ind rrjetezor (retikular)

E hasim ne llapen e veshit, epiglotis dhe ne kercet kuneiforme dhe kornikulate te laringut.

Indi kercor fijor ne ndryshim nga dy kercet e tjera ka me pak qeliza dhe me shume fije kolagjene qe kan nje drejtim te caktuar. Midis fijes ndodhen qeliza kercore te ralla. Prani e shume fijeve kolagjene e ben indin shume te forte dhe rezisten ndaj forcave te shtypjes dhe te terheqjes.

Indi kercor si dhe indet e tjera lidhore zhvillohen nga mezenkima. Ne vendin u do te zhvillohet kerci, qelizat mezenkimale humbasin zgjatimet, rrumbullaksohen, i afrohen njera tjetres dhe formojne pjesen e indit prekondrial qe konsidherohet si berthama e forcimit te kercit, qeliza e ketyre berthamave quhen kondriblastet.
Keto sekretojne shtresa te holla lende bazale,
Sasia vjen duek u shtuar dhe i largon kondrioblastet pak a shume nga njera tjetra.
Me vone kondrioblastet vendsohen ne lakunet e lendes bazale dhe shderrohen ne qeliza te pjekura ne kondriocite.
Lenda bazale qe ndodhet rreth kondricoteve trashet dhe formon kapsulen e qelizave kercore dhe nga qelizat mezenkimale qe ndodhen ne zonen perfierike t ekercit zhvillohet perikondri.

Rritja e kercit mund te behet ne dy menyra: me rritje intersticiale dhe me rritjze apozicionale.

a) rritja intersticiale kryhet nga qeliza qe ndodhen ne lakunat kercit. Keto qeliza shumohen me mitoze, zmadhohen, piqen dhe ndahen vazhdimisht duke dhene qeliza bija te cilat bazhdimisht sekretojne lende bazale dhe shtrihen ne thellesine e kercit qe zhvillohet

b) rritja apozicionale behet ne saje te shumimit te qelizave te shtreses se brendshme te perikondrit. Sikurse u theksua me lart, qelizat e padiferencuara te perikondrit shumohen dhe diferencohet ne kondrioblastet te cilat sekretojne lenden bazale dhe shnderrohen ne kondriocite ne kete menyre perikondri formon masa te reja kerci keshtu rritet ne gjatesi dhe gjeresi.

Indi kercor ka lidhje te ngushte me kocken. Se bashku me kocken ai sherben si strukture mbeshtetese dhe kryen funksione mekanike.

Indi kockor mer pjese ne ndertimin e skeletit. Ai ben pjese ne indet lidhor por dallohet prej indit lidhor dhe atij kercor, sepse lenda bazale e tij permban kripera minerale vecanersiht te kalciumit dhe fosforit.

Indi kockor formon skeletin qe luan rol mbeshtetes dhe te levizjes.

Ai sherben si depo per kirperat minerale te Ca,P,Ng.

Metabolizmi i tyre rregullohet nga hormoni i gjendet paratiroide dhe tiroide.

Kocka luan rolin mbrojtes psh kafka e mbron trurin.

Ne placen e kockes formohen qelizat e gjakut.

Indi kockor ndertohet nga qelizat, lenda bazale, fijet kolagjene dhe kriperat minderale. Kocka permbran rreth 22% uje.

Ne qelizat e indit kockor bejbe pjese :

1. Osteoblastet
2. Ostrocitet.
3. Osteoklastet

Jane qeliza fillestare te papjekura te indit kockor. Keto marin pjese ne formimin e kockes prandaj quhen dhe qeliza kocke formuese. Ato kan forme kubike ose prizmatike

Eshte qelize e pjekur e kockes qe zhvillohet nga osteoblastet. Ai ka forme vezake ose te fares se bostanit
Mendohet se osteociti ka aftesi te sekretoje enzime si dhe osteoblaste qe rregullojne perberjen minerale te kockes. Osteocitet kane edhe funksionin e thirhes. Nga veprimi i thithjes clirohen nga kockat kalciumi i cili kalon ne gjak. Ky proces u quaj Belangerit: osteolize ostecitare.

Eshte qekuza me e madhe e indit kockor me 20 100 mikrometer me forme te crregult qe quhet ndryshe edhe qeliza kocke shkaterruese.

Osteoklastet i takojne kockes gjate zhvillimit embrional te saj si dhe ne castin e ripertritjes e rimodelimit te kockes.

Mendohet se prejardhjen e kane nga monocitet e makrofaget.

1. Osteoklastet ndodhen ne afersi te kockes ose ngjitur me te ndersa megakariocitet jane te perhaura ne palcen e kockes.

2. Osteoklasti ka berthama te shumta ne numer te vogla dhe te vecuara njera nga tjetra kurse megakariociti ka berthama me te pakta ne numer qe qendrojne prane njera tjetres te cilat nganjeehere bashkohen dhe formojne nje berthame te madhe gjigande.

3. Osteoklastet jane me permasa me te vogla se negukariocitet. Megakariociti ka permasa 20-150 mikrometer.

4. Osteoklastet kane mikrovilie ne formen e nje furce e cila ndodhet ne ate siperfaqe te qelizes qe vjen ne takim me siperfaqen e kockes kurse megakariociti kane siperfaqe te lemuar. Mikroviliet vihen ne dukje ne mikroskopin elektronik.

Lenda bazale prodhohet nga osteoblastet. Prej tyre sekretohen edhe fijet kolagjene ne menyre 15 te ngjashme me ato te fibroblasteve. Lenda bazale mbush hapesirat midis qelizave osteocite dhe fijeve kolagjene. Ajo perbehet nga lenda organike dhe inorganike.

Oerben 23-3 % te kockes. Pjesen me te madhe te saj 88-89% e perben kolagjeni. Ne te ndodhet glukozaminglikane dhe fije kolagjene.
Ne saje te fijeve kolagjene kocka eshte shume e qendryeshme ndaj shtypjes dhe terheqjes.

Perben pjesen me te madhe te kockes. 70%. Ne lenden inorganike marin pjese kriperat minerale te kalciumit fosforit magnezit natriumit klorit florit etj.

Ne rast se kockes ne menyre eksperimentale i heqim lendet minerale dmth bejme dekalcifikimin e saj kocka zbutet, perkulet dhe pritet me lehtesi.

1. Indin kockor fije crregullut ose i papjekur
2. Indi kockor pllakezore (lamelar) ose i pjekur.